Νίκος Νικολάου-Χατζημιχαήλ, Μορφές, χαρακτικό σε λινόλεουμ
Οι λέξεις είναι σαν να έχουν πνοή και πολλές φορές προσπαθούν να σου εμφυσήσουν το νόημά τους ή απλώς να σε κάνουν να ανησυχήσεις, ενώ άλλοτε απλώς ψιθυρίζουν γύρω σου, δημιουργώντας έναν βόμβο, που θες αγωνιωδώς να τον αποδιώξεις ή να τον κάνεις μελωδία, μετουσιώνοντάς τον σε βιβλίο. Κάπως έτσι οι λέξεις κύκλωσαν τον νέο συγγραφέα Μιχάλη Τσικαλά, ο οποίος παρουσιάζεται στη συγγραφική παλαίστρα, προτείνοντας ιστορίες βγαλμένες από την καθημερινότητα, από κάποιον κόσμο που ίσως να είναι μακριά μας, ίσως όμως να είναι και η ακριβώς πλαϊνή μας οικία και οι πρωταγωνιστές των ιστοριών του να αφορούν τους ενοίκους του απέναντι διαμερίσματος, τη γειτονιά μας, όλους εμάς, αλλά πάλι ίσως και όχι. Το αποτέλεσμα αυτής της διεργασίας έδωσε το πρώτο βιβλίο του Μιχάλη Τσικαλά, τα «Σεσημασμένα δαιμόνια», Εκδόσεις Αιγαίον, που κυκλοφορεί εδώ και μερικές ημέρες σε όλα τα βιβλιοπωλεία.
Τα «Σεσημασμένα δαιμόνια» είναι μία συλλογή πέντε διηγημάτων, ίσως λίγο μακρύτερων απ’ ό,τι θα περίμενε κανείς, ωστόσο η ανάγκη του συγγραφέα να αποδιώξει κάποια από τα δαιμόνια που επενεργούσαν σε καθεμία από τις σελίδες του βιβλίου σχεδόν τον «υποχρέωσε» κάπως να μακρηγορήσει, χωρίς όμως να ξεφύγει και να πελαγοδρομήσει στη θάλασσα των λέξεων. Ίσως ακόμα η δίψα του νέου συγγραφέα να δώσει ό,τι περισσότερο μπορεί, να αδειάσει τις δεξαμενές του, έμπλεες όπως είναι λέξεων, να είναι μία πειστική δικαιολογία, αφού τελικώς δεν ο αναγνώστης δεν κουράζεται και η ανάγνωση προχωρεί ευχάριστα. Στη συλλογή περιλαμβάνονται τα διηγήματα «Το Φραγκάκι», «Και τότε βρέχει», «Το αβγό», «Ο κλήδονας» και «Τα σεσημασμένα δαιμόνια», με το καθένα να διαθέτει τη δική του αυθύπαρκτη παρουσία, αλλά συνάμα να εμπλέκεται με τα υπόλοιπα, δημιουργώντας μία νοηματική αλυσίδα, με κοινό χαρακτηριστικό τα δαιμόνια των χαρακτήρων των διηγημάτων, που αλλού είναι φανερά, ενώ αλλά παραμένουν κρυμμένα επιμελώς στο βάθος της ψυχής του κάθε χαρακτήρα. Ο κύριος Ιωσήφ και η κυρία Φωτούλα, ο Σαρανταβγάκος, η κυρία Αθηνά, η Δοξανιά και ο Λάμπης και όλοι σχεδόν οι πρωταγωνιστές των ιστοριών του βιβλίου συνομιλούν μεταξύ τους, άλλοτε όμως η συνομιλία υποδηλώνεται, μέσω των μύχιων σκέψεων των πρωταγωνιστών. Επίσης, η βουή της γειτονιάς και οι κλεφτές ματιές από ένα μπαλκόνι στον ήσυχο δρόμο είναι κάτι που ίσως έχουμε κάνει όλοι, γι’ αυτό άλλωστε το βιβλίο αυτό είναι δυναμικό, μπορεί να τοποθετηθεί χρονικά στο σήμερα, στο αύριο ή στο χθες, οι χαρακτήρες του είναι διαχρονικοί, προσαρμόζοντας τις εποχές του χθες στα σημερινά δεδομένα, κάνοντας τις απαραίτητες ιστορικοχρονικές αναγωγές. Μπορεί στα πρόσωπα των ιστοριών να αναγνωρίσουμε τον απέναντι σκεφτικό, την ηλικιωμένη του διπλανού σπιτιού που με πρόγραμμα σταθερό, νωρίς το ξημέρωμα, «αναλαμβάνει» να καθαρίσει δρόμους και κάγκελα μιας πόλης που εναγωνίως περιμένει τη βροχή.
Ίσως το πρωτόλειο αυτό έργο του Μιχάλη Τσικαλά να έχει τις αδυναμίες του, ωστόσο η προσπάθειά του να δώσει στο αναγνωστικό κοινό ιστορίες, σεσημασμένες στη συνείδηση μας, που κρύβουν δαιμόνια, που όλοι λίγο-πολύ προσπαθούμε να δαμάσουμε για να αποκαθάρουμε την ψυχή μας, νομίζουμε ότι επετεύχθη, καταφέρνοντας επίσης να περπατήσει λογοτεχνικά σε ένα δύσκολο δρόμο, αυτόν του διηγήματος, με ιστορίες άρτια δομημένες, αποφεύγοντας άσκοπους μανιερισμούς, με το αποτέλεσμα να ισορροπεί μεταξύ λογοτεχνικής και κοινωνιολογικής ανάλυσης. Ο Μιχάλης Τσικαλάς έκανε την εμφάνισή του στα λογοτεχνικά πράγματα σχετικά πρόσφατα, δημοσιεύοντας στο εν Ελλάδι λογοτεχνικό περιοδικό «Ο Σίσυφος» το διήγημά του «Το πουλί της Δαυλείας».
ΕΞ ΑΦΟΡΜΗΣ / Του ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΚΟΥΡΟΥΠΑΚΗ
Η Καθημερινή Κύπρου, 12/10/2014
Εργαστήριον 